اين روزها استفاده از انواع ظروف يكبار مصرف چنان متداول شده كه به سختي مي توان دنياي بدون ظروف يكبار مصرف را مجسم كرد. همان طور كه شيوه زندگي مردم روز به روز تغيير مي كند و فناوري هاي جديد جايگزين بيشتر كارهاي روزمره سنتي مي شود، ديگر خانم هاي خانه دار هم تمايلي براي استفاده از ديگ هاي مسي و سنگي ندارند. قابلمه هاي چدني شيك، تفلون و پيركس با انواع و اقسام مارك ها جاي ظروف لعابي و سفالي را گرفته اند و آنچه اين روزها حضور پررنگ تر و مصرف بيشتري در زندگي ماشيني ما دارد كه همه كارهايمان با عجله و شتاب شده ظروف يكبار مصرف كاغذي، پلاستيكي و مقوايي در انواع و اقسام طرح ها و رنگ ها است.
● يكبار مصرف اينجا، آنجا، همه جا
امروزه به دليل اشتغال خانم ها و نداشتن فرصت كافي براي شستن ظروف غذا، بيشتر آنها ترجيح مي دهند بلافاصله پس از مصرف غذا و نوشيدن مايعات ظروف آن را دور بيندازند و از شر و زحمت شستن نجات پيدا كنند. در خانه، محل كار، همايش ها و جلسات علمي و اداري، مجالس عروسي و عزا و افطاري و توزيع نذورات و همه جا براي پذيرايي از ميهمانان و توزيع در مكان هاي متعدد براي صرف غذا و نوشيدن چاي و قهوه، آب و نوشابه از ظروف يكبار مصرف استفاده مي شود. اين ظروف ظاهرا كاملا بهداشتي و مقرون به صرفه است چون نمي شكند و براي شستشو نياز به مصرف وقت و هزينه و نيرو، آب و مايع ظرف شويي ندارد اما آيا همين قدر هم براي سلامت بدن مفيد است؟
● يكبار مصرف ها و سرطان
ظروف يكبار مصرف انواع مختلف دارد چون در ساخت آنها ممكن است مواد شيميايي استفاده شده باشد كه پلاستيك را مي سازند بنابراين بهتر است ترجيحا از ظروف يكبار مصرف كاغذي به جاي پلاستيكي استفاده شود. غذاهاي داغ مانند سوپ، آش و مانند آن يا نوشيدني هايي مانند چاي و قهوه نبايد در ظروف يكبار مصرف شفاف ريخته شود. نوشيدن چاي داغ در ليوان هاي پلاستيكي با حرارت بالا مضر است.
استفاده نابه جا از ظروف پلي اتيلن يا پلاستيكي موجب آزاد شدن مواد آلي و تركيبات شيميايي موجود در ديواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذايي مي شود كه مصرف آنها براي سلامت مضر است و ممكن است سبب بروز برخي بدخيمي ها در افراد شود. كارشناسان بهداشتي معتقدند در ساخت ظروف يكبار مصرف بايد به منظور جلوگيري از شكنندگي آنها از مواد پلاستيكي لايزر استفاده شود كه اگر در درون اين ظروف آب جوش يا غذاي داغ مانند آش ريخته شود اين مواد حل شده و وارد بدن مي شوند و به دليل داشتن تركيبات خاص موجب بروز سرطان هاي متعدد مي شوند. كمي در مورد رنگ ظروف يكبار مصرف احتياط كنيد. چون اصولا جنس ظروف يكبار مصرف به گونه اي است كه توانايي نگهداري رنگ را ندارند و هنگام تماس با چاي يا غذاي داغ حل مي شود و يك لايه از آن همراه با غذا يا چاي ميل مي شود پس سعي كنيد حداقل از ظروف يكبار مصرف پلاستيكي شفاف يا سفيد استفاده كنيد.
● كمي در مورد جنس ظروف يكبار مصرف
پلاستيك ها به طور كلي پلي مرهايي هستند كه از سنتز مواد اوليه اي به نام مونومر تهيه مي شود. مونومرها موادي سمي و براي سلامت انسان مضر است. در حالي كه پلي مرها خنثي هستند و شكلي ندارند اما اشكال اين است كه به طور معمول در فرآيند تهيه پلي مرها مقداري از مونومرها باقي مي ماند.
اگر اين فرآيند اصولي و مطابق استانداردهاي لازم صورت گرفته باشد مشكلي براي سلامت به وجود نمي آيد. بنابراين در استفاده از پلاستيك ها به عنوان ظروف غذا بايد بسيار محتاط بود. مواد افزودني شامل پايداركننده ها، نرم كننده ها و روان كننده ها و رنگ دانه ها كه به منظور بهبود خواص پلي مر به آن اضافه مي شود ممكن است به همان صورت اوليه يا به فرم شيميايي تغيير شكل يافته به داخل مواد غذايي نفوذ كند. بدين ترتيب بايد حد مجازي براي آنها در نظر گرفت.
در هنگام ساخت اين محصولات بايد توجه داشت كه كدام نوع از موارد كاربردي سمي است و براي سلامت ضرر دارد و همچنين عناصري كه امكان نفوذ آنها به داخل مواد غذايي وجود دارد بررسي و محدود شود.
● قابل توجه مصرف كنندگان ظروف يكبار مصرف
شما به عنوان مصرف كننده ظروف يكبار مصرف توجه كنيد كه اين ظروف را از جاي معتبري كه از مواد اوليه مرغوب و مطلوب استفاده مي كند تهيه كنيد.
به علامت اختصاري كه در كف ظروف حك شده توجه كنيد مانند pp يا ps و… اين علايم نشان دهنده اين است كه توليدكننده ظروف به اين وسيله سعي در اطلاع رساني به مصرف كننده از نظر نوع كاربرد ظروف داشته است و هر يك از اين علايم نشانگر نوع مصرف و كاربرد ظروف يكبار مصرف است.
پشت ظروف پلي استايرين علامت ps حك مي شود كه اين علامت براي ظروف pvc نيز همان علامت pvc است، هر دو نوع ظرف شفاف هستند. ظروف پلي استايرين خش پذير نيست و pvc هم اگر به آن نرم كننده نزنند خش پذير نيست. همچنين اگر ظروف pvc گرم شود در صورت تماس با فلزات به آنها مي چسبد. هنگامي كه ظرف نوع pvc را در مقابل شعله نگه داريم با شعله زرد مي سوزد اما به دليل اينكه داراي كلر هستند به سرعت آتش خاموش مي شود اما ظروف پلي استايرن در هنگام سوختن با شعله دود مي كند.
ظروف پلي استايرن در ليوان آب، كارد، چنگال و قاشق و ظروف غذايي مورد استفاده مي گيرد. ظروفي كه به صورت فوم هستند نوعي پلي استايرن هستند.
استفاده از ظروف يكبار مصرف شفاف و كاغذي بهتر از انواع ديگر است.
مطالب پيشنهادي :
چاپ نايلون تبليغاتي
موارد مصرف پلاستيك در زندگي
كيفيت جنس و مرغوبيت آن را در اولويت خريد قرار دهيد نه قيمت آن را، زيرا ممكن است بعضي از انواع اين ظروف با قيمت ارزان وارد بازار شود اما داراي كيفيت لازم نباشد.
افرادي كه قصد اطعام و توزيع نذورات را دارند و از اين ظروف استفاده مي كنند حتما سلامت مصرف كنندگان را مدنظر داشته باشند.
غذا نبايد با دماي بيش از ۴۰ درجه درون اين ظروف قرار گيرد و بيش از دو ساعت هم نبايد در اين ظروف بماند.
نوشيدن چاي داغ در ليوان هاي پلاستيكي اعم از شفاف و مات يا سفيد با حرارت بالا مضر است.
● بطري هاي يكبار مصرف
در ميان تمام انواع ظروف يكبار مصرف بطري آب آشاميدني پرمصرف ترين انواع اين ظروف هستند. بطري هايي كه در ماه هاي گرم سال حتي پس از خالي شدن از آب معدني به طور مرتب از آب شهري پر مي شوند و درون يخچال و فريز قرار مي گيرند تا خنك شوند و حتي براي استفاده از آب ليمو و آب غوره هم مورد استفاده قرار مي گيرند.
اگر چه جنس اين بطري ها pvc است و مشكلي براي سلامت ايجاد نمي كند اما اگر بيش از شش ماه نگهداري شود آلوده است. بنابراين بهتر است از استفاده مكرر اين ظروف خودداري شود.
همچنين نبايد از اين بطري ها براي سركه، آب غوره و آب ليمو كه خاصيت اسيدي دارند استفاده شود. تحقيقات تازه نشان مي دهد استفاده طولاني از يك بطري يكبار مصرف به عملكرد مغزي آسيب مي رساند. به گفته دانشمندان دوز كم ماده شيميايي BPA يا بيسفنول آكه كاربرد گسترده اي در ساخت ظروف پلاستيكي دارد به عملكرد مغز آسيب مي رساند.
● راه رفتن يكبار مصرف ها روي اعصاب
مواد سمي موجود در ظروف يكبار مصرف ابتدا در چربي مواد غذايي حل مي شود و پس از ورود به بدن هم جذب بافت هاي چربي بدن مي شوند. تجمع اين مواد سمي در بافت هاي چربي بدن در طولاني مدت ممكن است به سلامت آسيب رسانده و موجب ايجاد بيماري شود. اولين اثر مضر ظروف يكبار مصرف و محصولات ساخته شده از پلي استايرن تاثير مواد سمي آنها بر اعصاب است كه سيستم مركزي و ثانويه اعصاب انسان را مورد حمله قرار مي دهد.
به عقيده كارشناسان نظارت بر مواد غذايي، تجمع مواد پلي استايرن محلول در چربي در بافت هاي غني از چربي مغز و نخاع مي تواند موجب اختلالات مزمن يا حاد در سيستم عصبي شود. حتي تماس طولاني مدت با مقادير كم اين مواد موجب ايجاد اختلالات عصبي مانند خستگي، حالات عصبي، بي خوابي و حتي اختلالات خوني مانند كاهش پلاكت هاي خوني و هموگلوبين و اختلالاتي از قبيل ناهنجاري هاي كروموزومي و لنفاوي مي شود.
● تاثير يكبار مصرف ها روي سيستم گوارشي
با توجه به افزايش روزافزون زندگي ماشيني و تغيير شيوه زندگي تنوع مواد غذايي و تغيير عادت هاي غذايي، بيماري هاي گوارشي از جمله سرطان هاي دستگاه گوارشي مانند مري، معده و روده بزرگ، لوزالمعده و كبد بيش از گذشته شده و بي شك استفاده نكردن صحيح از ظروف يكبار مصرف و عدم دقت در انتخاب نوع مرغوب و مناسب آن نقش به سزايي در بروز اين نوع بيماري ها دارد.
چنانچه مواد داغ داخل ظروف يكبار مصرف ريخته شد و در صورتي كه مواد موجود در ظروف با موادغذايي تركيب شود، سبب آسيب جدي به دستگاه گوارشي مي شود و در درازمدت اين مواد تاثيرات سوء بر سلامت خواهد داشت.
● ظروف يكبار مصرف با منشأ گياهي
يك خبر خوش براي كساني كه به هر دليلي از طرفداران پر و پا قرص ظروف يكبار مصرف هستند. هم در وقت شان صرفه جويي شده باشد و زندگي راحت تري داشته باشند و هم سلامتشان تهديد نشود.
و آن جز اينكه ايران به فناوري ساخت ظروف گياهي دست پيدا كرده است ظروف يكبار مصرف گياهي نه تنها عوارضي ندارد بلكه پس از حداكثر شش ماه نيز تجزيه مي شود. همانطور كه گفتيم گزارش هاي متعددي نشان داده است كه ظروف يكبار مصرف پلاستيكي موجب ايجاد انواع سرطان ها و حتي انتقال مواد خطرناك از طريق ژن ها از نسلي به نسل ديگر مي شود ضمن اينكه تا حدود ۳۰۰ سال نيز قابل تجزيه نيست.
يك دسته از ظروف يكبار مصرف گياهي، ظروفي است كه تهيه شده از نشاسته ذرت اصلاح شده است. اين ظروف سازگار با محيط زيست بوده و قدرت تجزيه پذيري در خاك حداكثر از پس شش ماه را دارد و عاري از هر گونه آثار مضر پلاستيكي است كه در اثر تماس با مواد غذايي داغ ايجاد مي شود بدون هيچ آثار تخريبي بر محيط زيست پس از تجزيه شدن در خاك است.
منبع : www.nplast.ir